'Houd het niet voor jezelf, práát erover!'
Breed gedragen bewustwordingscampagne mentale gezondheid
Hoofd en lijf. Dat ze onlosmakelijk met elkaar zijn verbonden, weet iedereen. Maar dat wanneer het niet helemaal goed gaat in je hoofd, omdat je last hebt van stress, angst, spanning, piekergedachten, dit een enorme invloed kan hebben op je lijf, is niet zo breed bekend. Tenminste, dat ervaren de huisartsen, fysiotherapeuten en andere zorgprofessionals. Onder het stigma ‘loove kan lange an’ en ‘tier je niet an, zet dúúr’, trekken Urkers laat aan de bel wanneer het gaat om mentale klachten. En dat moet veranderen.
Maaike Verbaan, psychomotorisch therapeut bij Fytac Fysiotherapie Urk, schrikt er iedere keer weer van. Volwassenen (van alle leeftijden) die de glans in hun leven missen. Waar geen fut meer in zit. De donkerheid, de somberheid; de druk vanuit het altijd maar moeten presteren, de sociale media. ,,Veel mensen hebben er last van. Het is dé valkuil van de daadkrachtige mentaliteit van de Urker. Wie is er niet groot geworden aan de hand van 'kreeten, dat doen we niet hoor', en 'tier je niet zo an'? Veel mensen missen hierdoor signalen die hun lichaam hen zeker wel geeft. Ze hebben die immers altijd onderdrukt? Daardoor zijn ze later haast niet meer te herkennen, met alle gevolgen van dien. Moet je nagaan: begon ik jaren geleden met drie uurtjes per week als psychomotorisch therapeut, inmiddels werken we in een team van meerdere collega’s op dit vlak, waarbij nadrukkelijk de aandacht ligt op de verbinding tussen lijf én hoofd. De wachtlijsten worden langer. Het zou zo mooi zijn wanneer met mentale klachten eerder hulp wordt gezocht, zodat er veel ellende voorkomen kan worden.’’
Aan tafel zit ook Lianne Stoel. Zij is praktijkondersteuner GGZ bij Huisartsenpraktijk Het Dok. Een specialisatie op het gebied van eerstelijns geestelijke gezondheidszorg, waar alle plaatselijke huisartsen mee werken. En dat is nodig ook, zo merkte Lianne in de eerste twee jaar dat ze op Urk actief is. ,,Wat vooral opviel was dat mensen zo laat in het proces bij mij terechtkwamen. Op het moment dat angstklachten zich al ontwikkeld hebben tot een angststoornis. Of dat mensen op een andere manier zodanig met zichzelf worstelen, dat een doorverwijzing naar specialistische tweedelijns hulp nodig is. En die wachtlijsten zijn lang. In de tussentijd houden we overbruggingscontact, maar veel leed zou voorkomen kunnen worden als mensen met mentale klachten zich éérder uitspreken.’’
'Je kwetsbaar op durven stellen is juist zo krachtig'
Lianne, initiatiefnemer van het project, deed een voorstel binnen de huisartsenpraktijk en schreef een plan om angst- en spanningsklachten aan te pakken. ,,Wat opviel was dat alle zorgprofessionals die ik erover sprak zich in deze problematiek herkenden.'' Dat er iets moet gebeuren om de Urker, die blijkbaar vanwege de ‘niet-zeuren-maar-doorzetten-mentaliteit’ zichzelf voorbij rent, aan het praten te krijgen. Over moeilijke zaken als angst, slecht slapen, spanning, piekeren, het gevoel 't niet meer aan te kunnen, kwetsbaar durven zijn.
,,Begrijp ons niet verkeerd, die typische Urker mentaliteit van aanpakken is zeker niet alleen maar negatief. Absoluut niet. Het is waardevol, maar er zou wat aan toegevoegd kunnen en moeten worden. Je hoeft het niet alleen te doen. Over mentale klachten als angst en spanning moet gepraat kunnen worden. Het is zo belangrijk dat mensen zich gehoord en gezien voelen. Daar is een omslag in denken zo nodig. Want je kwetsbaar op durven stellen, is juist zo krachtig.’’
Verbaan en Stoel hebben zitting in de kerngroep die is ontstaan vanuit het Wijknetwerk Organisatie Gezond op Urk, die als doel heeft om angst- en spanningsklachten bespreekbaar te maken. Die campagne is vanaf nu gestart. In samenwerking met partijen als de huisartsen, apotheken, fysiotherapeuten, Caritas Urk, Talma Urk en Zorgroep Oude en Nieuwe Land wordt ingezet op bewustwording. De gemeente stelde er een werkbudget voor beschikbaar ,,Het is belangrijk én mooi (!) dat dit Urk-breed wordt gedragen, dat blijkt wel uit de partijen die zich hier samen voor inzetten. De eerste aanzet tot meer openheid is de oproep: ga het gesprek aan, met je moe, je buurman, je maot. Iemand die je vertrouwt.’’
Vanuit de kerngroep wordt de campagne dit jaar verder uitgerold. Een ander speerpunt dat hoog op de agenda staat is dat de zorgprofessionals elkaar goed weten te vinden. ,,Zodat wanneer iemand met klachten zich meldt, deze persoon ook snel op de juiste plek terechtkomt.''
