De nazaten van

onderwijzer Klaas Koffeman

De Koffemannen (deel 4) met onder anderen de Kof en de Klad

In deze vierde aflevering van ‘de Urker Koffemannen’ behandelen we de tak van Klaas Koffeman (1833-1885), een broer van Geert Koffeman van wie we in de vorige drie afleveringen de nakomelingen hebben besproken. Deze Klaas treedt qua beroepskeuze niet in de voetsporen van zijn vader en broers, want in tegenstelling tot hen is Klaas geen visser, maar onderwijzer! Op Urk, en in het algemeen in die tijd, was het niet gebruikelijk dat je als lid van een vissersfamilie verder ging leren. Verderop in dit verhaal zullen we zien dat het bezig zijn met taal ook wel in de familie blijft zitten...

Klaas is, zoals gezegd, onderwijzer en bleek over een uitmuntend taalgevoel te beschikken. Zo werkte hij in 1875 mee aan een overzicht van de taaleigenschappen van het Urkers, stelde een woordenlijst Urkers-Nederlands op en puzzelde een schema van de vervoeging van Urker woorden in elkaar. Klaas is twee keer getrouwd geweest: eerst met Marijtje Molenaar. Klaas en Marijtje krijgen samen vier kinderen, onder wie Iede (1865-1947). Marijtje overlijdt een jaar na de geboorte van haar vierde kind, ze is dan pas 30 jaar.
Op 20 juli 1872 hertrouwt Klaas met Marretje Kamper. Zij is weduwe van Lubbert de Vries en haar drie kinderen uit dat huwelijk zijn dan ook al overleden. Ondanks hun huwelijk – wat normaal gesproken een feestelijke aangelegenheid is – moeten de weken ervoor niet gemakkelijk voor hen zijn geweest. Op 8 mei was namelijk Willem, het zoontje van Klaas, overleden en op 26 juni Jacobje, het laatste nog levende kind van Marretje. Vreugde en verdriet lagen die weken dicht bij elkaar. De eerste twee kinderen die Klaas en Marretje samen krijgen worden dan ook vernoemd naar deze twee overleden kinderen. Ze krijgen de namen Jacobje en Willemtje mee. Na hen volgen er nog drie kinderen, onder wie zoon Klaas Luut (1877-1955).
Nog even samenvattend: de volwassen geworden zoons van Klaas zijn: Iede (uit zijn eerste huwelijk) en Klaas Luut (uit zijn tweede huwelijk).

Eerst iets over eerste zoon Iede Koffeman (1865-1947). Hij is schilder van beroep en later directeur van de visafslag. Uit Iede's huwelijk met Jacobje Kramer worden in totaal acht kinderen geboren. Vier van hen zijn jong overleden en van de andere vier kinderen heten er twee Marretje. De eerste trouwt eveneens met een schilder: Chris van Beckhoven uit het Noord-Brabantse Gilze en Rijen.

Mariap van Urk-Koffeman

De tweede Marretje staat beter bekend onder haar roepnaam Mariap. Dit kan een samentrekking geweest zijn van de roepnamen voor Marretje en Jacobje, een naam die ook veelvuldig in deze tak voorkomt. Officieel heette ze echter ‘gewoon’ Marretje. Deze Mariap blijkt net als haar bèbe Klaas over taalgevoel te beschikken; zij is namelijk de bekende dorpsdichteres Mariap van Urk! De eerste bekendheid verkreeg ze door haar gedichten gedurende vele jaren voor de Oprechte Urker. Later zijn er van haar drie gedichtenbundels uitgegeven, die nog steeds zeer gewaardeerd worden.

Mariap is getrouwd met Klaas van Urk, met wie ze vijf zoons en twee dochters krijgt. Oudste zoon Evert van Urk (1925-1980) treedt in de voetsporen van zijn overgrootvader Klaas Koffeman en wordt onderwijzer. Na Evert volgen eerst drie zoons: Iede (woonachtig in Terneuzen), Tiemen (postbode) en Jan. Nadat dochters Marretje (getrouwd met Teunis Heimensen) en Jannie (getrouwd met Okke Visser) zijn geboren, ziet jongste zoon Albert van Urk in 1938 het levenslicht. Hij stond bekend als lokaal historicus, schreef verschillende boeken en verzorgde jarenlang de rubriek ‘De kleine Courant’ in Het Urkerland.

De andere kinderen van Iede Koffeman, die nog niet genoemd waren, zijn Jan Koffeman (1896-1978), die in Amsterdam werkt als ambtenaar, en de in Wormerveer woonachtige Jacobje (Babs) Koffeman (1904-1984, getrouwd met Leendert Alberts).

Net als zijn vader wordt Iede helaas jong weduwnaar; zijn vrouw Jacobje Kramer overlijdt op haar 37ste verjaardag. Iede vindt twee jaar hierna weer het geluk bij Jannetje Korf. Zij is weduwe van Pieter Kramer en had met hem al zoon Louwe gekregen. Samen krijgen Iede en Jannetje nog vier kinderen. Dochter Elisabeth (1909-1979) komt als eerste ter wereld, zij is later getrouwd met Sjoert Bakker. Zoon Klaas (1910-1947) wordt een jaar later geboren. Hij is koopman in huishoudelijke artikelen. In 1947 overlijdt de 'Rooie Heiden' ongetrouwd. Dochter Marijtje (1912-1934), die overigens is geboren op 29 februari, wordt eveneens niet oud. 

Het laatste kind van Iede en Jannetje is Jan Koffeman (1917-1995). Deze Jan van Iede is elektricien van beroep en is getrouwd met Antje Ras. Ze hebben vier dochters en twee zoons: dochters Jannie, Alie, Marlies en Ieda en zoons Jan en Dirk. Jan Koffeman (1949) is getrouwd met Alie Bakker en heeft vier dochters. Dirk Koffeman (1964) werkt bij de Rabobank en is de vader van redacteur Iede Klaas Koffeman (1990) van Omroep Flevoland. Dirk en zijn vrouw Jacqueline Hoekstra hebben ook twee dochters: Ingrid en Lisa.

Schilder en Klad 

Klaas Luut Koffeman (1877-1955) is een zoon uit Klaas’ tweede huwelijk. Evenals zijn halfbroer Iede is deze Klaas Luut schilder van beroep, vandaar ook zijn bijnaam Klaas de Schilder. Hij is op Urk de eerste met de voornamen Klaas Luut. Deze namen komen van zijn bèbe Klaas Kamper en zijn oom Luut Kamper, die enkele jaren ervoor op zee is gebleven. Klaas Luut Koffeman treedt in het huwelijk met Willempje Ras en ze ontvangen een dochter (Marretje Kramer-Koffeman) en zes zoons. Dit zijn Klaas, Albert, Harm Hendrik, Iede, Hendrik en Cornelis.

Klaas Koffeman (1902-1971) is de oudste zoon van Klaas Luut Koffeman en Willempje Ras. Hij is evenals zijn vader schilder van beroep en krijgt op Urk de bijnaam ‘Klaas de Klad’. Hij was een veelzijdig man, die naast het schildersvak actief was op politiek terrein en zelfs nog wethouder werd. Naast zijn werk als schilder is Kloas ook drukker en uitgever van de wekelijks verschijnende Oprechte Urker Courant, waar zijn nicht Mariap van Urk voor zou schrijven. Op 33-jarige leeftijd trouwt hij met Grietje de Vries. Zoon Klaas Luut komt als eerste ter wereld, gevolgd door dochters Jannie (1940, getrouwd met Pieter Ras) en Willy (1946, getrouwd met Flerik Bakker).

Zoon Klaas Luut Koffeman (1936) trad in de voetsporen van zijn vader, want ook hij betekent veel voor de Urker gemeenschap. In het dagelijks leven was hij werkzaam bij wat nu de ABN AMRO-bank is, maar ‘de jonge Klad’ vervulde daarnaast veel maatschappelijke functies. Zo was hij onder andere actief voor SV Urk, de Oranjevereniging en de Vrienden van Urk, waarbij hij ook hoofdredacteur van het Urker Volksleven was. Klaas en zijn vrouw Jannie Ras wonen tegenwoordig in De Hofstee en zij mochten in 2021 hun 60-jarig huwelijksjubileum vieren. Zij hebben vier dochters: Gretha, Trudie, Jannie en Willeke, die allemaal geboren zijn op De Akkers 6, waar het echtpaar Koffeman-Ras tot begin dit jaar nog woonde.

Albert Koffeman (1904-1976) staat bekend als Ab de Schilder – want ook hij is niet geheel verrassend schilder geworden. Met zijn uit Friesland afkomstige vrouw heeft hij twee kinderen (Klaas en Tjitske), die niet meer op Urk wonen.

Harm Hendrik Koffeman (1910-1972) gaat een andere kant op dan zijn broers. Hij wordt geen schilder, maar bakker! Hij is de grondlegger van Bakkerij De Kof, die in 1937 is ontstaan. In hetzelfde jaar treedt Harm de bakker in het huwelijk met Marretje Romkes en zij krijgen een groot gezin van elf kinderen. Het gezin woonde tot 1972 op het adres Wijk 8-9. Veel van de kinderen wonen tegenwoordig niet meer op Urk; enkele wonen in Amsterdam en zelfs eentje in Parijs. Twee zoons blijven op Urk wonen: Klaas en Albert. Klaas de Kof (1943) neemt het bedrijf van zijn vader over en Albert (1953) is op Urk bekend als de fysiotherapeut.

Iede Koffeman (1913-1989) is getrouwd met Willemina Berendina van de Vegt, dochter van een schipper uit Hasselt. Zij hebben vijf kinderen: dochters Grietje, Willy, Marretje en Antje en zoon Mareinus (1946). Deze is vernoemd naar grootvader Mareinus van de Vegt. Van beroep is hij broodbezorger – mede daarom kent men hem als Marinus de Venter. Mareinus en zijn vrouw Janneke van Urk hebben drie kinderen: Iede, Albert en Willy. Albert begint zijn loopbaan als postbode, maar maakt op 31-jarige leeftijd een nieuwe start in Ermelo, waar hij vanwege de liefde naartoe is verhuisd. Hij gaat daar aan de slag bij de blindenbibliotheek.

Hendrik Koffeman (1914-1998), werkzaam als radiodistribuant en elektricien, heeft negen kinderen met zijn vrouw Anna Romkes. Drie van hen komen helaas te overlijden als ze nog geen maand oud zijn. In het gezin zijn er verder nog dochters Dina, Foekje, Willy en Henny en zoons Klaas (1943) en Johannes (1955). Laatstgenoemde is jarenlang actief geweest als wethouder.

Cornelis Koffeman (1919-1995) is de zesde en jongste zoon van Klaas Luut en Willempje. Zijn kinderen, vijf in totaal, trouwen allemaal in Beverwijk. Cornelis, die wel op Urk is begraven, heeft hier dus geen nakomelingen meer. Zijn vrouw Maria Johanna Bais is afkomstig uit Den Helder, maar heeft ook deels een Urker achtergrond: haar moeder was de Urkse Truitje Bakker.

De volgende keer gaan we verder met de nazaten van de jongste broer van Geert en Klaas: Albert Koffeman (1844-1900).