Vrijwilligers bij de Terminale Thuishulp
'Niemand zou alleen moeten sterven'
Vrijwilligers van de Terminale Thuishulp (TTH) ondersteunen patiënten en hun familie in de allerlaatste fase van het leven.
De woonkamer van de familie Kramer in Wijk 1 is weer zoals voorheen. Mine serveert koffie en laat de gasten kiezen uit een doosje met lekkers van de bakker. Dan neemt ze plaats op de bank, tussen Stieneke Mazereeuw en Tjalling Hoekstra in. Zij kennen de kamer alleen zoals die was in de week van Biddag. ,,Daar stond het bed van Willem, daar stond het bed waarin Mine sliep en hier zaten wij in de nachten dat we gewaakt hebben."
Willem Kramer was tachtig jaar toen hij in het ziekenhuis van Zwolle te horen kreeg dat zijn prostaatkanker was uitgezaaid. Artsen konden niets meer voor hem doen, hij zou naar huis gaan om te sterven. Terug op Urk maakte de ambulance die maandag nog een rondje over de haven voor de oud-visserman. Bij de UK 176 werd hij op de brancard nog even naar buiten gereden.
De TTH werd ingeschakeld om de familie met name in de nachten te ondersteunen. Mine: ,,Je hebt ook als familie je rust hard nodig. Het is heel zwaar als je dag en nacht mantelzorg geeft. Je hebt dan af en toe rust nodig die je overdag niet kunt nemen. Dan is het fijn dat je weet dat er iemand is die de wacht houdt en die je roept als het nodig is. Je kunt dan echt even slapen, zonder dat je van elke zucht wakker wordt."
Sleutelkastje
Er zijn. Daar draait het in de eerste plek om, zegt Stieneke. ,,Je wilt er zijn om familie te ondersteunen, maar ook de zieke. Soms is dat hard nodig. Soms is er niemand. Of alleen een vriendelijke buurvrouw die de sleutel heeft en soms is zelfs dat er niet. Dat je bij de woning aankomt en de sleutel uit het sleutelkastje moet halen. Niemand zou alleen moeten sterven, dus alleen al daarom is het zo belangrijk dat we dit werk kunnen doen."
Tjalling noemt het werk een liefdedaad. Hij weet uit eigen ervaring hoe nodig het werk is: ,,Mijn eerste vrouw, Hennie, was tien jaar lang ziek. Overdag waren er altijd wel mensen, maar 's nachts niet. Dan is het goed als mensen kunnen bijspringen en de wacht houden."
Een vrijwilliger waakt maximaal acht uur per week. In de praktijk zijn dat twee dagdelen of een nacht in het Bijna Thuis Huis of bij iemand thuis. Soms waak je een aantal weken achter elkaar, en soms is er wekenlang geen waak. Nieuwe vrijwilligers krijgen van de TTH eerst een training. Daarin gaat het over praktische zaken zoals tiltechniek of iemand naar de wc helpen. Medicijnen mogen niet gegeven worden door de vrijwilligers. Stieneke: ,,Je krijgt ook handvaten voor een gesprek. Soms is het inderdaad zo dat je hele gesprekken voert. Vaak zijn mensen juist ook heel stil of slapen ze. Door de medicijnen kunnen mensen ook flink in de war zijn."
Schriftje
Het hoort erbij dat iemand in je bijzijn kan overlijden, weten de vrijwilligers. Tjalling: ,,De eerste keer gebeurde dat spontaan, zonder dat iemand het zag aankomen. De tweede en de derde keer kon ik de echtgenote nog op tijd roepen." Stieneke: ,,Ik ben ook wel eens helemaal alleen met iemand geweest toen die stierf. Op zo'n moment ben ik vooral blij dat iemand niet alleen heeft moeten sterven."
Bij Willem Kramer werden uiteindelijk drie nachten op rij gewaakt. Vrijwilligers bellen na afloop altijd met de coördinator en vertellen dan over hun ervaringen van die nacht. In een schriftje werden de bijzonderheden bijgehouden. Het waren rustige nachten, Willem was niet aanspreekbaar, maar keek de gasten wel aan. Op donderdagmiddag overleed hij, te midden van zijn kinderen.
TTH: op weg naar 30-jarig jubileum
De Terminale Thuishulp Noordoostpolder-Urk (TTH) bestaat volgend jaar dertig jaar. De organisatie wordt volledig gerund door vrijwilligers. Op dit moment zijn er 81 mensen die zich inzetten, waarvan vier heren en 13 dames afkomstig zijn van Urk.
TTH is zeven dagen per week, 24 uur per etmaal bereikbaar. Op verzoek wordt dan gewaakt bij mensen die terminaal ziek zijn. Dat gebeurt in het Bijna Thuis Huis in Emmeloord, maar kan ook bij mensen thuis. Vorig jaar kreeg de organisatie in totaal 69 aanvragen. In 53 gevallen ging het om waken in de thuissituatie. De duur van zo'n hulpverlening kan zeer uiteenlopen. Soms wordt weken achter elkaar gewaakt, in andere gevallen slechts enkele uren.
TTH is op zoek naar nieuwe vrijwilligers. Voor meer informatie of contact met de coördinator van dienst: 06-30100040. Mailen kan via coordinatoren@tthnop-urk.nl.