Effen guzen

Je vertrekt van Urk en laat alles achter: je familie, je vrienden. Alles, maar dan ook alles blijft op Urk. Het Urk waar je bent opgegroeid en hebt rondgelopen. Het Urk waar je lief en leed hebt gedeeld met ieder die je kende, en dat zijn er veel. Wij hebben wel eens gezegd dat als ons wat overkomt, er drie kerken kunnen worden gevuld. Hoe dat komt? We leggen makkelijk aan. Dit is niet alleen een Urker eigenschap, maar ook uit de Zaan, waar Gré wegkomt. De kinderen zeiden wel eens: ik ga met m'n moe geen boodschappen meer doen of over de markt; je bent een uur langer onderweg. 

Nu is dat hier wat anders; we spreken de taal nog niet zo goed en spreken dus ook niet zomaar iemand aan. Toch weten ook de Fransen ons inmiddels te vinden. Het is heel normaal dat als je ergens komt wonen, je een apero geeft - een samenkomst met je naaste buren. De eerste keer is de maire (burgemeester) er ook bij, maar in ons geval was dit onmogelijk door de lockdowns. Dit gooide danig roet in het spreekwoordelijke eten, want dat is wat alle buren meenemen op deze apero’s: eten en drinken. Wij waren vorig jaar uitgenodigd bij de buren op een (illegale) apero en namen een schaal koudgerookte zalm, zalmslaatje en andere gerookte en zoute vis mee. Het was echt 'wat de boer niet kent dat eet hij niet'. Alles van de tafel werd gegeten, behalve de schaal van ons. Gab en Harm trokken de stoute schoenen aan en gingen met de schaal rond, en dat is het unieke aan een Fransman: ze weigeren niet, dat is onbeleefd. Gabriëlle vertelde later met de tranen in haar ogen van het lachen dat er mensen bij waren die stonden te kokhalzen van de zoute haring, maar het niet durfden uit te spugen.

De Marseillaise

Wij hadden nooit meer aan die apero gedacht, tot ik een sms krijg van Sophie, de vrouw van de smid uit het dorp. Van haar man had ik wat oude radiatoren gekocht en die had mijn telefoonnummer. Om kort te gaan: zij doet als vrijwilligerswerk werkzaamheden op het gemeentehuis, en een van die dingen is vertalen tussen de burgemeester (die alleen Frans spreekt) en de Engelsen en Nederlanders die in deze streek wonen en nog geen vloeiend Frans spreken. Ze vraagt of het goed is om met de burgemeester langs te komen om iets met ons te bespreken. We spreken af dat ze de volgende week zullen komen. Eerst denk je nergens aan, maar met dat de dag nadert gaat er van alles door je hoofd. Wat hebben we gedaan wat niet mocht. Nou, wat niet, het meer afgenet... Dat mocht niet. Vis opgekweekt... Dat mocht ook niet. Huisjes gebouwd... Dat mocht niet. Een vide grenier georganiseerd wat eigenlijk wel mocht, maar Gabriëlle had de borden daarvoor over de borden van de gemeente gehangen, die ook op die datum een vide grenier organiseerden en dat mocht natuurlijk ook niet. 

Eindelijk is het zover en doet de burgemeester zijn intrede in het kasteel. Op het moment dat hij een voet over de drempel zet galmen de tonen van de Marseillaise door de hal. Ik sta op de toppen van mijn kunnen aan het draaiorgel te draaien om maar geen verkeerde noot te krijgen. De beste man weet niet wat hem overkomt en komt dichterbij. Voor het orgel blijft hij staan en zingt uit volle borst met de hand op zijn hart zijn geliefde volkslied mee. Als het afgelopen is glundert hij van oor tot oor en met vochtige ogen stamelt hij 'magnifique, magnifique'. Ik slaak een zucht van verlichting. Dit was een gouden zet, het ijs is gebroken. Als we eenmaal aan tafel zitten, legt Sophie uit waar ze voor komen. Op Urk kennen we Effen Guuzen. Nou, dit is precies hetzelfde. Vanwege het 100-jarig bestaan is er een loop georganiseerd waar een oud pad zal worden gelopen dat vroeger alle domeinen aan elkaar verbond. Het domein waar wij wonen was 440 hectare groot en maakte deel uit van het domein Charboinier, het domein Molin Batie, en het onze: La Châteline.

De dag der dagen

Er gaan veel verhalen in de buurt rond over deze domeinen, maar er zijn maar een paar mensen die de domeinen ooit hebben gezien, dus vroegen ze nu toestemming om met een groep mensen over het oude pad op het landgoed te mogen lopen. Inwendig zo blij als een kind dat er verder niets ter sprake kwam van wat we allemaal hadden gedaan zonder dit te melden, gaf ik met een serieus gezicht knikkend toestemming. Al gauw is de dag der dagen aangebroken en krijg ik van Sophie een sms. Normaal doen er 40 tot 50 mensen mee, maar u raadt het nooit: nu 150, alleen omdat ze voor het eerst in 300 jaar een blik op de domeinen krijgen. We ontvangen een schema hoe de dag eruit zal zien; wat, waar en hoe laat. Het is een prachtige dag. Als de mensen over de dam lopen, draait Harm de Marseillaise op het terras van het kasteel en dat klinkt prachtig over het water. Iedereen blijft vol verwondering staan.

Aan het eind van de dag is er een samenkomst met alle bewoners uit het dorp, en na wat plechtige woorden gaat iedereen eten, en is er daarna gelegenheid om elkaar wat beter te leren kennen onder het genot van een wijntje. Harm en Jacob vertegenwoordigen de familie, en nu terugkomend op waar ik mee begon: op een gegeven moment komen er steeds meer mensen naar Harm en Jacob en begroeten ze joviaal alsof het oude bekenden zijn, dat de maire (burgemeester) naar hen toekomt hoe het mogelijk is dat er zoveel mensen zijn die zij kennen, terwijl hij voor het treffen op het kasteel nooit hun naam gehoord had. Harm kijkt hem aan (hij is degene die het beste Frans spreekt) en zegt: 'Tja, ze mogen je of ze mogen je niet'.

Franse Urkerdag

Urkerdag is natuurlijk met ons leven verweven geweest, en altijd met heel veel plezier. Aan het eind van iedere Urkerdag zeiden we steevast: dit was de laatste keer. Dan waren we achttien uur in touw, doodmoe en lagen we om negen uur op bed. De afgelopen twee jaar was het door corona ook geen gemis, maar dit jaar konden we onmogelijk met z'n allen naar Urk; er waren gasten en vissers aan het meer. Toch wilden we de dag der dagen niet zomaar voorbij laten gaan. Gabriëlle zegt: 'weet je wat? We gaan zaterdag lekker paling roken'. 

Zo gezegd zo gedaan; snel wat paling op de kop getikt, en ja hoor, de ton gaat aan, als er op dat moment een auto aan komt rijden. 'Dat zijn de vissers', zegt Harm en loopt toe. Er stappen twee oudere mannen uit. Harm stelt zich voor, als één van de twee zegt: 'Ik denk dat we met de neus in de boter vallen'. 'Hoezo?', vraagt Harm. 'Als ik het goed zie gaan jullie paling roken'. De beste man is hartchirurg met een voorliefde voor karpervissen en visroken. Zijn maat neemt de spie met paling en bekijkt ze nauwkeurig. 'Die zien er goed uit'. Ondertussen zijn er nog wat Nederlandse en Franse vrienden gekomen die ook weer vrienden hebben meegenomen. Al met al wordt onze Franse Urkerdag een prachtige dag. Lekker een visje roken en bakken en doen waar we goed in zijn: Urker zijn, waar het gevoel van Urkerdag zeker bij terugkwam. Wie weet is de toon weer gezet voor alle komende zaterdagen voor Pinkster in Frankrijk. Wie weet...