Laatste dagen van een klooster
Na een tip van een studiegenoot besluit ik mijn agenda voor die donderdag leeg te vegen. Ik stap om half negen in de auto en tuf via Utrecht, Montfoort en Oudewater naar Haastrecht. Rijdend over de slingerende dijkweg zie ik de plek van bestemming plotseling opdoemen. Kan niet missen: een imposante kerk, met een drie verdiepingen hoog pand van het formaat Morgenster ernaast.
Op het parkeerterrein van het Sint-Gabriëlklooster wacht ik op een andere studiegenoot. Het voelt een beetje onwennig. Er zoemt een opmerking over 1566 in mijn hoofd, toen protestanten tijdens de Beeldenstorm ook kloosters leeghaalden.
Het klooster bij Haastrecht is van de paters Passionisten, een van oorsprong Italiaanse orde uit de achttiende eeuw. Ongeveer een eeuw geleden maakten ze een groei door in ons land, maar de terugloop begon ook alweer lang geleden. Het laatste klooster sluit deze maand.
En daarom zijn we hier. ,,We kunnen alle boeken wel verkopen en dan krijgen we er een bedrag voor", legt een behulpzame vrijwilligster uit. ,,Maar we zien veel liever dat ze een bestemming krijgen bij mensen zoals jullie." Bij theologiestudenten dus.
Zo belanden we in de snoepwinkel, zoals onze tipgever het via de app al had genoemd. Zelf had hij er enkele dagen eerder 150 boeken weggehaald. Ik heb orders van thuis om de oogst aanzienlijk beperkter te houden. Ruim twee uur zijn we bezig om systematisch alle kasten langs te lopen. In de centrale bibliotheek tref ik opvallend veel moderne literatuur, psychologie en geschiedenis. De paters bleven graag goed op de hoogte van wat speelde in de maatschappij. Alleen boeken over koken en sport en spel zijn volledig afwezig.
We kunnen ook terecht in de studeerkamer van een onlangs overleden pater. Een prachtige bibliotheek, waarin hij zelf ongetwijfeld feilloos de weg wist. In ruim een half uur lees je iemands leven aan de hand van de titels. De vele reizen naar met name het zuiden van Europa. Bezoeken aan alle belangrijke kunstmusea. Interesse in de klassieke oudheid en uiteraard in theologie en Bijbeluitleg. Net als andere paters had hij de boeken van Nico ter Linden en Harry Kuitert in de kast staan. Vrijzinnig protestantisme in een rooms-katholiek klooster: die link had ik even niet zien aankomen.
In de aanpalende slaapkamer staat het lege bed van deze monnik. Keurig opgemaakt, aan de enige kast hangen twee zwarte pijen.
Alsof hij elk moment terug kan komen.
Op de gang schuifelt een van de vier
laatste bewoners voorbij. Binnenkort vertrekken hij en zijn broeders hier voorgoed.
Voor de 38 boeken die ik uiteindelijk meeneem, wordt een vrijwillige donatie op prijs gesteld. Bestemd voor de zending. Het werk gaat door.
Jelle Bakker