Merk op, mijn ziel,
wat antwoord God u geeft;
Hij spreekt gewis tot elk,
die voor Hem leeft,
Zijn gunstgenoot,
van blijden troost en vree,
Mits hij niet weer
op 't spoor der dwaasheid tree.
Psalm 85 : 3
Dit psalmvers, dat ik thuis aan tafel uit mijn hoofd leerde, heeft een speciale plek in mijn hart gekregen. Meer dan eens in mijn leven heb ik dat proces meegemaakt om mijn ‘ziel’ te leren merken welke antwoorden God geeft. Het is nooit vanzelfsprekend en makkelijk geworden dus het blijft nodig om het te leren. Om mijn ziel aan te sporen dat te doen.
Wonderlijk eigenlijk dat gesprek met de eigen ziel. Dat innerlijke gesprek. We kennen het allemaal wel, al zijn we ons dat niet altijd bewust. Als we piekeren of ons zorgen maken, maar ook als we blij en gelukkig zijn. We kunnen denken vanuit ons ik, over ons ik. Met een bepaalde afstand naar onszelf kijken kan heel gezond zijn, het kan ook deprimerend en ontmoedigend zijn. Navelstaren helpt geen mens verder.
De Psalm roept zo’n navelstarend mens op om uit de eigen cirkel te zien en te luisteren naar God, naar een antwoord van God. Natuurlijk, naar andere mensen luisteren kan ook, dat kan ook de eigen gesloten cirkel openbreken, maar dat blijven mensen, die ook zelf een zoekende ziel hebben die antwoorden nodig heeft.
En daarom, ziel, luister naar de antwoorden die God geeft. De dichter twijfelt er niet aan dat God antwoorden geeft. Want God spreek gewis tot elk die voor Hem leeft. God geeft antwoorden, maar zielen merken dat niet altijd. God spreekt van blijde troost en vree. Die wordt niet altijd door zielen gehoord. Dat komt doordat, blijkbaar zelfs gunstgenoten, mensen die Gods goedheid al eerder hebben genoten de neiging hebben om op een spoor van dwaasheid te treden.
Dat spoor van dwaasheid, dat is een weg, dat zijn keuzes die mensen maken, die hen bij God vandaan brengen. Daardoor verliezen de gunstgenoten de gunst van God. Dan volgt onzekerheid, zorg, gepieker, schuldgevoel, angst wellicht. Daardoor raakt een ziel gemakkelijk in zichzelf gekeerd en geïsoleerd. Je eigen dwaze weg onder ogen zien is niet gemakkelijk en dat deel je niet graag met anderen en ook niet met God.
Dan is het gevaar groot dat je er mee blijft zitten. Dat je erin vast komt te zitten. Op dat punt spreekt de Psalm zielen aan. Merk op wat God je antwoordt. Hoor wat God zegt, hoe Hij je uit deze situatie wil leiden zodat je Zijn heil weer zult ontvangen. Want dat heil is dichtbij. God geeft het graag aan wie Hem vreest en Zijn hulp verwacht. Hij geeft het graag aan degenen die hun dwaze spoor willen verlaten.
De dichter stapt van het individu naadloos over op het collectief. Van de ziel, naar het geslacht, naar het land. Waar zielen luisteren naar de antwoorden van God daar zal de eer en de glorie van God zichtbaar worden. Wat zouden wij voor ons land meer wensen dat dat?
En, dat begint met dat ons, ieder persoonlijk, onze ziel aanmoedigen te merken wat God zegt. Hem laten zeggen waar wij een dwaze weg gingen, Hem woorden van vergeving horen spreken, Zijn eeuwige weg gaan.
Voorwaar, Gods heil
is reeds nabij 't geslacht,
Hetwelk Hem vreest
en Zijne hulp verwacht;
Opdat er eer in onzen lande woon',
En zich aldaar
op 't luisterrijkst vertoon'.
Psalm 85 : 3
Ds. W.J. Menkveld