Theo Cleveringa zwaait na 43 jaar zijn leerlingen uit
Onderwijsman in hart en nieren, alhoewel: ‘stiekem wilde ik kunstenaar worden'
Een dankbaar mens. Zo omschrijft Theo Cleveringa (66) zichzelf. Natuurlijk, afscheid nemen na 43 jaren in het onderwijs werkzaam te zijn geweest, is moeilijk. Dat hij deze periode in zijn leven ingaat zonder zijn geliefde Marjan aan zijn zijde is zwaar. Maar, kijkend naar Boven, beleeft Theo iedere dag als een verrassend geschenk. En hij weet zich geliefd door zijn kinderen, de negen fantastische kleinkinderen, én gewaardeerd door al die duizenden Urkers, klein en groot, die hem kennen als de meester die iedereen, zelfs de stoerste jongens, aan het blokfluiten kreeg.
Het werd Urk en het bleef Urk. Uiteindelijk een warm bad, een mooie gemeenschap; het maakte Theo en Marjan tot wie ze samen zijn geworden. Een hecht koppel met hart voor het onderwijs, liefde voor kinderen en het zingen van het evangelie. In een gemeenschap waar die kinderen zo talrijk aanwezig zijn, kon Theo die liefde kwijt in zijn vak als basisschoolleraar. ,,Mijn broer Frits was op Urk al als leerkracht aan het werk en toen ik mijn vader indertijd vertelde dat ik kunstenaar wilde worden reageerde hij praktisch: haal eerst je pabo-diploma maar even, de boeken heeft je broer nog.’’
Na zijn militaire dienst kon Theo in 1980 op Urk terecht als extra leerkracht voor de Nederlandse taal. ,,Een buitenkansje. Er was veel werkloosheid in die periode. Voor Urk zochten ze iemand die verschillende klassen kon bijspijkeren in de Nederlandse taal. Ik mocht mijn creativiteit volledig botvieren. Ik had verschillende klassen, zag zo'n 150 leerlingen per week. Echt pionieren, daar houd ik van.''
Spelenderwijs leren, leren leuk maken, als het even kan met muziek, dáár ligt de kracht van meester Cleveringa, ontdekte hij al snel. ,,Taalspelletjes werden het dus. Zelf bedacht en ontwikkeld en sommigen werden echt een hit. Het telefoonspel bijvoorbeeld waarbij de kinderen verschillende rollen aannamen en meteen leerden dat als je de telefoon aanneemt je iets meer moet zeggen dan alleen 'ja?''
Diverse multomappen komen op tafel. In het kamertje in de Wilhelminaschool waar Cleveringa de laatste jaren werkzaam was, is het, voor het ongeoefende oog, toch wel een rommeltje. Maar meester Cleveringa weet moeiteloos de weg te vinden tussen de mappen, blokfluiten, het keyboard, zijn allereerste gitaar en de andere paperassen om te laten zien waar hij naar op zoek was: het door leerling Jan de Boer (UK33) ontworpen blokfluitdiploma. ,,Dat was zo leuk! Ik ben tientallen jaren terug begonnen met blokfluitles geven aan drie meisjes die daar zelf om vroegen. Ik ontdekte dat vooral het noten leren een struikelblok was en ontwikkelde een heel eigen, kinderlijk eenvoudig systeem met cijfers in plaats van muzieknoten. Van gemakkelijke riedeltjes, tot psalmen en zelfs klassieke stukken: ineens kon iedereen leren blokfluiten. Als je die gezichtjes daarbij zag, prachtig! Daarna werd het mijn gewoonte om de meiden van mijn klas blokfluitles te geven, totdat ik Jan in de klas had. Hij, toen al een boom van een jongen, stond op en vroeg met een wat bassende stem: waarom mag ik dat niet leren? Natuurlijk mocht dat. Daarna haakten alle jongens van die klas aan, want als Jan het deed, was het stoer. Sindsdien heb ik al mijn leerlingen muziekles gegeven, op de blokfluit, soms ook op de ukelele en canon. Samen muziek maken is geweldig. Iedereen moet zijn best doen, want een valse noot haalt de hele groep naar beneden.''
Vaste prik was jaarlijks het optreden van de klas van de blokfluitmeester in de Talma en 't Kompas. ,,Met kerst deden we dat. In september konden ze nog niets, en met kerst speelden ze vlekkeloos Stille Nacht. Voordat we op pad gingen gaf ik mijn klas dan eerst een les over dementie. Indrukwekkend was het om te zien hoe de verbinding tussen jong en oud tot stand kwam. Hemelse dingen hebben we meegemaakt. Demente ouderen wiens ogen begonnen te schitteren en lippen die fluisterend meezongen. Prachtig.''
Bijzonder waren ook de eindmusicals die meester Cleveringa zelf schreef, ook wanneer hij niet voor groep 8 stond. ,,Dan leende ik die klas een halfuurtje. Las een indrukwekkend verhaal voor, en gaf ze vervolgens de opdracht: niet praten, maar schrijf of teken wat in jouw leven indruk heeft gemaakt. Iets wat je nooit meer vergeet. De prachtigste verhalen leverde dat op en daar baseerde ik dan de musical op. Echt over en voor de kinderen zelf. Een fantastische tijd.''
Na 43 jaar zette meester Theo Cleveringa vorige week een punt achter zijn onderwijsloopbaan. Stilzitten gaat hij niet, plannen te over zelfs. ,,Elke dag ervaar ik als een verrassend geschenk. Door de ziekte en het overlijden van Marjan weet ik hoe snel het opeens voorbij kan zijn. Vanuit het geloof kan ik het leven toch nog zien als een prachtig geschenk. Natuurlijk mis ik Marjan, maar ik geniet van mijn kinderen en kleinkinderen, van de zon die schijnt.''
,,Twee doelen heb ik voor ogen: fietsen naar de Middellandse zee, mijn grote teen in het water steken en hup weer terug - dat soort kleine humor, daar houd ik van. En op de fiets naar Jeruzalem. Of dat laatste lukt, weet ik niet zeker. Schilderen zou ik graag weer oppakken en helemaal los van de blokfluitlessen ben ik ook nog niet.''
Theo Cleveringa is nog lang niet uitgespeeld.
